Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке) - Нестайко Всеволод Зиновьевич (читать книги без TXT) 📗
- А цяпер нашу, пiянерскую, - "Вейце агнямi". Пачынай, Саша.
- Толькi так, - адгукнуўся Сашка, пракашляўся i, пачакаўшы, калi акардэон закончыць уступ, заспяваў. Я нiколi б не падумаў, што ў яго такi чысты, звонкi i высокi голас. Вось табе i дзiкаваты "штурман" Сашка: "Толькi так". Мала таго, што выдатны кухар, дык яшчэ i спявак!
Нават калi ўсе падхапiлi песню, i тады быў чутны яго голас, якi чайкай узлятаў над хваляй iншых галасоў у хоры.
Спявалi мы гадзiны паўтары, а то i болей. Якiя толькi песнi мы не спявалi! I народныя, i рэвалюцыйныя, i старыя камсамольскiя, i сучасныя, i песнi з кiнафiльмаў...
Потым Iгар сказаў:
- А цяпер, можа, няхай Валька патанцуе...
"Зараз будзе нос дзерцi, а яе ўгаворваць", - падумаў я.
Але яна адразу ж згадзiлася.
- Калi ласка, магу станцаваць.
Тут я заўважыў, што Кукуруза чамусьцi пачырванеў i неспакойна завалтузiўся на месцы. Дарэчы, я яшчэ i раней, калi спявалi, заўважыў, што мой сябрук Кукуруза ўвесь час паглядваў на Вальку, а калi яна выпадкова падымала на яго вочы i iхнiя позiркi сустракалiся, ён адразу ўтароплiваўся ў зямлю.
- Украiнскi танец казачок! - аб'явiў важаты i заiграў на акардэоне.
Валька пачала танцаваць. I адбылася дзiўная змена. Нязграбная цыбатая Валька ўмомант ператварылася ў лёгкую птушку, кожны рух якой злiваўся з музыкай.
I цыбатыя ногi яе, вось гэтыя цыбатыя ногi, на якiх, здавалася, нельга нават устаяць (вось-вось упадзеш), гэтыя ногi, ледзь дакранаючыся да зямлi, нiбыта ўвесь час былi ў паветры, у палёце - стройныя, моцныя i пругкiя.
Каля майго вуха часта-часта, як натомлены, нiбыта ён сам танцаваў, дыхаў Кукуруза. А калi Валька закончыла танец i ўсе пачалi апладзiраваць, ён не стаў апладзiраваць, а, сустрэўшыся са мною позiркам, чамусьцi нахмурыўся i адвярнуўся.
Потым Аксана чытала вершы Маякоўскага. Добра чытала, толькi вельмi крычала - пэўна, ажно ў вёсцы чутно было.
А потым пачалi купацца. Iгар плаваў кролем, Сашка-"штурман" брасам, ды i Валька нядрэнна плавала (праўда, па-дзявочаму, задраўшы галаву i фыркаючы, як кацяня). Але скакаць у ваду з вярбы нiхто не ўмеў. I вось тут мой сябар Кукуруза паказаў, што такое васюкоўскiя хлопцы. Уздзёрся на саменькую вершалiну, разгайдаўся, як малпа, на галiне i я-ак скокнуў - амаль хвiлiну ляцеў i амаль на сярэдзiну плёса заляцеў. Усе толькi ахнулi. А важаты сказаў:
- Малайчына! З цябе можа атрымацца добры спартсмен. Табе трэба ў секцыю па скачках з трамплiна. Малайчына!
Кукуруза ажно пачырванеў ад задавальнення.
Мяне распiрала, i я захацеў даказаць, што я таксама геройскi хлопец. Я папляваў на рукi i пашкробся на вярбу. Але мяне напаткала няўдача. Прыкрая, жахлiвая няўдача. Я зачапiўся за сучок i разарваў трусы, нават рызiнка лопнула. Пра тое, каб скакаць, i размовы не магло быць. Прытрымлiваючы сваё няшчасце адной рукою i ледзь не заплакаўшы ад сораму, я спусцiўся ўнiз. Але нiхто не стаў здзекавацца з мяне. "Нiчога, бывае. З кожным можа такое здарыцца", - супакойвалi мяне ўсе. Я толькi ўздыхаў i ад прыкрасцi махаў рукою. Дзяўчаткi прапанавалi мне зашыць трусы, але я катэгарычна адмовiўся. Сядзець галяком, пакуль дзяўчаты будуць зашываць парванае, - лепей утапiцца! Я ўзяў у iх толькi iголку з нiткаю i палез у будан - зашываць сваю ганьбу. Там, у цемры, доўга i няўмела я торкаў iголкаю, пакалоўшы сабе пальцы i каўтаючы слёзы сораму.
Неспадзявана мой позiрк упаў на кнiжку, што ляжала ў кутку будана, прыкрытая лiсцем. Я зацiкавiўся, пацягнуў яе. Гэта была "Граматыка". Я спачатку здзiвiўся, але потым успомнiў, што Кукуруза яе ўзяў, каб пусцiць пыл у дзедавы вочы.
У "Граматыку" быў закладзены сшытак. Я разгарнуў гэты сшытак (няхай прабачыць мне мой сябар такую цiкавасць!). На першай старонцы пачынаўся "Дзённiк Рабiнзона Кукурузы". Што там - вы ўжо ведаеце: "прыгоды" i "непрыемнасцi" першага дня. "А што далей?" - зацiкавiўся я. Перагарнуў старонку - i вылупiў вочы. Далей iшлi практыкаваннi. Амаль палавiна сшытка была спiсана практыкаваннямi з падручнiка - i на дзеясловы, i на назоўнiкi, i на прыметнiкi.
Практыкаваннi былi напiсаны алоўкам - таксама, як i дзённiк. Можна было не сумнявацца - усё гэта пiсалася ўжо тут, на востраве.
Дык вось яно што!
Рабiнзон Кукуруза, якi збiраўся пражыць на бязлюдным востраве дваццаць восем гадоў, два месяцы i дзевятнаццаць дзён, рыхтаваўся да дыктанту.
Ах ты ж хiтрун! Ах ты вужака! Твая гордасць, твая шалёная гордасць атамана не дазволiла прызнацца, што ты старанна рыхтуешся да дыктанту, i ты ўцёк ад людскiх вачэй на бязлюдны востраў i зубрыш граматыку. Ну, чакай! Я табе... А дарэчы, што "чакай"? Хiба я скажу яму што-небудзь?! Хiба я хачу, каб ён застаўся на другi год? Ды не! Вядома ж, не! I я нiчога яму не скажу, нi слова, нi паўслова. Няхай думае, што я нi аб чым не здагадваюся. Няхай думае!
Я хуценька паклаў сшытак i "Граматыку" на месца i прыцерушыў лiсцем, як i не чапаў.
Ад гэтага адкрыцця мне адразу зрабiлася лёгка i весела - нiбыта пасля дажджу сонейка засвяцiла. Пра свой сорам я i думаць перастаў. Зусiм iншым чалавекам выскачыў я з будана. Усе заўважылi перамену ў маiм настроi i цяпер смела пачалi насмiхацца. Неспадзявана з плёса данеслася:
- Го-го! Вось вы дзе!
Да вострава падплываў яшчэ адзiн човен. У чоўне сядзелi Рыгорка Бардадзiм i некалькi нашых хлопцаў-юннатаў.
- Амаль гадзiну вас шукаем, - сказаў важатаму Бардадзiм, вылезшы на бераг. - Нас Фарадзеевiч прыслаў. Запрашае вас да сябе. Хоча паказаць свае новыя гатункi гароднiны i садавiны. Пачаставаць хоча.
- Ой! Навошта ж я так наелася! - у роспачы ўскрыкнула Аксана.
Усе засмяялiся.
- Нiчога! Пакуль даедзем, утрусiцца, - супакоiў яе важаты. - Ну што ж, сябры, давайце збiрацца!
Пачалася мiтусня.
- О! А вы тут што робiце, басякi? - здзiўлена запытаў Бардадзiм, заўважыўшы нас.
- У iх справа. Сакрэтная! - таямнiча сказала Аксана.
- Што-о? - скрывiўся Бардадзiм. - Справа? Якая справа? У гэтых? У гэтых жэўжыкаў? Гэта ж вядомыя ў вёсцы басякi. Мабыць, нешта ўжо прыдумалi, нейкае глупства. Акрамя глупстваў, нiякiх справаў у iх не бывае...
Нiхто нават не засмяяўся. Мабыць, усiм было нiякавата, i ўсе маўчалi.
Мы стаялi чырвоныя, як два памiдоры.
Мы хацелi правалiцца скрозь зямлю.
