Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке) - Нестайко Всеволод Зиновьевич (читать книги без TXT) 📗
"Дык вось яно што, - радасна забiлiся нашы сэрцы. - Дык вы, значыцца, не ў турму нас, таварыш Палянiчка. А ў музей, да Галiны Сiдараўны. Ох! Якi ж вы малайчына, якi ж вы добры чалавек!"
- I не хвалюйцеся, хлопцы! - супакоiў нас добры чалавек. - Я вашай настаўнiцы скажу, што вы сачылi за шпiёнамi. Яна не будзе сварыцца. Гэта ж справа сур'ёзная! Дзяржаўная!
- Не трэ...
- Не ка... - адначасова ўсклiкнулi мы. А што, як... На ўсю вёску засмяюць! Навошта Ява сказаў!
- Ён па... пажартаваў, - зiркнуўшы на Яву, паспешлiва сказаў я.
- Умгу! - насупiўшыся, пацвердзiў Ява.
- Мы проста хацелi... хацелi... - я нiяк не мог прыдумаць, што ж мы хацелi.
- У Дняпры пакупацца, - падхапiў Ява. - Таму i змылiся. Бо Галiна Сiдараўна не дазваляе. А ў нас жа Дняпра няма. А Дняпро ж, ведаеце...
- Ведаю, - усмiхнуўся старшына. - Ну добра. Бачу, вы хлопцы спрытныя, вынаходлiвыя... Сам калiсьцi быў такi. Толькi падманваць не трэба. Пайшлi.
Паднялiся мы па прыступках на плошчу перад музеем. На зямлi нешта з камення выкладзена - нiбы велiчэзныя "класы".
- Гэта, - кажа старшына, - самае старажытнае месца ў Кiеве. Тут тысячу гадоў назад Дзесяцiнная царква стаяла. Гэта яе падмурак.
На пальчыках прайшлi мы па гэтым падмурку. А за падмуркам - вялiкая трохкутная палянка, роўненька абсаджаная кустамi, i пасярод яе - мы нават вачам веры не далi - вялiзная капiца сена. У цэнтры Кiева на самым старажытным месцы - капiца сена, як на лузе. Вось здорава! I тая капiца нам такая любая, нiбыта прывiтанне з роднай Васюкоўкi.
Глядзiм, а за капiцай, каля самага ўвахода ў музей, гарматы стаяць, пяць гармат.
- Гэта што? - адважыўшыся, запытаў я.
- Гэта, брат, артылерыя, якая была ў нас на ўзбраеннi ў сорак трэцiм, калi Кiеў ад фашыстаў вызвалялi, - паяснiў мiлiцыянер.
- А вы гэта... вы таксама вызвалялi? - запытаў i знiякавеў Ява, што так нясцiпла запытаў.
- Вызваляў, хлопцы. Што было, тое было, - проста адказаў старшына. - Нават паранiла мяне тут, у Кiеве. У шпiталi тут ляжаў. Кiеў для мяне кроўны, родны горад.
Мы неяк зусiм па-новаму глянулi на яго. Вунь ён, значыць, якi - старшына Палянiчка. Хацелi яшчэ пра што-небудзь запытацца, але старшына ўжо вёў нас у музей.
Трэба было шукаць сваiх. Гэта было нялёгка. Ведаеце, колькi там пакояў!
Першы паверх (старажытны час) нам не вельмi спадабаўся. Там не было нiчога цэлага - усё кавалкi нейкiя, абломкi, чарапкi пабiтыя. I самае пачэснае месца займае спарахнелы човен. Вось гэта каштоўнасць! Я вам такога на нашай рэчцы колькi хочаце знайду.
Але другi паверх... Вось гэта сапраўды! У нас ажно вочы разбеглiся. Вунь воз чумацкi сапраўдны. На такiх вазах нашы продкi калiсьцi ў Крым па соль ездзiлi. А вось карэта залатая, у якой мiтрапалiтаў кiеўскiх вазiлi. Нiшто сабе карэта. Ой, глянь, зброя казацкая, самая сапраўдная. Ого-го шабля! Дай такую ў рукi старшыне Палянiчку, ён толькi - рраз! Мы ўявiлi нашага мiлiцыянера ў казацкiх шараварах, з шабляю ў руцэ. Нiшто! Няблага атрымлiваецца. А вунь ружжо, стрэльба. Ох i доўгая! А пiстоль якi!
Трэцi паверх. Вялiкая Айчынная вайна. Вызваленне Ўкраiны ад фашысцкiх захопнiкаў. Тут ад кожнага стэнда павявае подзвiгам, геройскай славай. Вось трафеi - поўная скрыня гiтлераўскiх ордэнаў, хоць лапатай грабi. А вунь асабiстыя рэчы разведчыка Кузняцова, якi дзейнiчаў у тыле ворага i выкраў нямецкага генерала. Ой, не спяшайцеся, дайце паглядзець. Гэта ж нам зараз так патрэбна, так патрэбна. Мы ж цяпер гэта ўсё так разумеем, як нiхто... Мы ж, магчыма, зараз самыя сапраўдныя разведчыкi (хоць вы, таварыш Палянiчка, i смяялiся!). I ўсё гэта нам во як патрэбна ведаць! Во! Во! Во! Вунь жа розныя сакрэтныя дакументы. Вунь... Насустрач нам спяшаецца Галiна Сiдараўна, а за ёй следам усе нашы. Твар Галiны Сiдараўны аж палае.
- Вы мяне да iнфаркту даведзяце! Дзе вы былi? Дзе?
- Згубiлiся, - каецца Ява.
- Заблудзiлiся, - каюся я.
- Згубiлiся-заблудзiлiся! Дваццаць дзевяць вучняў у экскурсii. I нiхто, акрамя вас, не згубiўся, не заблудзiўся. Мяне паралюш разаб'е праз вас.
Мы ўздыхаем. Мы не хочам, каб Галiну Сiдараўну разбiваў паралюш. Няхай будзе здаровая.
- Не сварыцеся на iх, вельмi прашу. Яны болей не будуць, - гаворыць старшына Палянiчка, падкручвае вусы, i вочы ў яго затуманьваюцца.
- Ах, прабачце! Я нават не падзякавала вам. Дзякую. Дзякую, - адразу пачырванеўшы, гаворыць Галiна Сiдараўна, робiць вусны банцiкам, i вочы ў яе таксама затуманьваюцца.
- Няма за што. Гэта наш абавязак.
-Ну, усё-такi, усё-такi... Турбавалiся, прывозiлi... Дзякуй вялiкае! Не ведаю, што б я i рабiла.
Гаворачы, старшына Палянiчка не зводзiць нейкiх па-асаблiваму лагодных вачэй з Галiны Сiдараўны.
А Галiна Сiдараўна, наадварот, то зiрне на яго, то апусцiць вочы. I размаўляе яна з мiлiцыянерам якiмсьцi надзвычай меладычным мяккiм голасам зусiм не так, як з намi.
- Вы дарэмна так хвалюецеся, нервы сабе псуяце. Хлопцы яны вёрткiя, пранырлiвыя, нiкуды не дзенуцца, - гаворыць старшына i пазiрае на Галiну Сiдараўну, як арол.
- Ах, ведаеце! З iмi так цяжка, так цяжка... Я iх люблю, але... - як галубка, вуркоча Галiна Сiдараўна i гладзiць па галаве спачатку мяне, потым Яву.
Ява падмiргнуў мне. Я цiхенька хмыкаю ў адказ ( я падмiргваць не ўмею, у мяне адразу два вокi заплюшчваюцца, як у дзеда Варавы). Малайчына старшына! Дзякуй! Геройская мiлiцыя ў Кiеве.
Потым мы ўсе выходзiм з музея i iдзём на Ўладзiмiрскую горку. I старшына Палянiчка разам з намi.
Потым мы едзем у Палац пiянераў. (Ух, здорава! Вось гэта палац! Казка!) I старшына Палянiчка разам з намi.
Потым мы сядаем на машыну (Кныш з Бурмiлам даўно ўжо тут i паводзяць сябе вельмi спакойна - нiбы самыя звычайныя людзi) i адпраўляемся ў дарогу.
А старшына Палянiчка ўрачыста прыкладае руку да шапкi i стаiць так, аддаючы чэсць, пакуль мы не знiкаем.
I зноў сама сабою завялася песня.
Мы з Явам хiтравата пераглядваемся i цягнем яе на ўсё горла.
I так нам весела, што мы аж кладзёмся. Але Галiна Сiдараўна нiчога не чуе i не бачыць - спявае, залiваецца.
Бывай, Кiеў! Бывай, старшына Палянiчка!
РАЗДЗЕЛ IV
Трэнiроўка на плёсе. А цi не шукаюць яны Папушыну стрэльбу
Бязлюдны плёс у плаўнях. На пясчаным астраўку за карчом вербалозiны сядзiць Бурмiла ў шырачэзных смешных трусах, падобных на жаночыя. На нагах у яго ласты. У роце трубка акваланга, да твару ён прыладжвае маску. Чмыша, як кот - насiшча перашкаджае. Праз шкло маскi заглядвае Бурмiла ў брашуру, якую трымае ў руках, - звяраецца з iнструкцыяй. Поруч - апрануты Кныш. Вось Бурмiла адклаў брашуру. Пайшоў да вады, чапляючыся за зямлю ластамi i спатыкаючыся. Гэп! - упаў. Падняўся. Не выпускаючы з зубоў трубкi, нешта гудзе, мабыць, лаецца.
