Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке) - Нестайко Всеволод Зиновьевич (читать книги без TXT) 📗
А па-мойму, дарослым яна таксама не даспадобы (як яны крывяцца, калi п'юць!) Проста дарослыя - такiя ж, як дзецi: iм нязручна адзiн перад адным, яны хочуць паказаць, што яны дарослыя, ну i...
З Явам мы бачылiся мала: не было часу. Вось толькi падыдзем да плота, што раздзяляе нашы двары, - ён з аднаго боку, я з другога. Паскардзiмся адзiн аднаму.
- Сапраўдным парабкам зрабiўся, - скажа Ява. - Прыгонным. Як Тарас Шаўчэнка. Толькi вершы пiсаць - "Мне ўжо трынаццаты мiнае...".
- А я! Як эгiпецкi раб! - скажу я. - Спiну не разгiнаю. Каторы ўжо дзень ломiць.
Паўздыхаем мы ды i разыдземся. Пра цуркi-палкi, пра футбол, пра квача i гаварыць няма чаго. Забылi, як гэта робiцца.
Ад усяго белага свету iзаляваныя былi. У другiм свеце дзесьцi там Фарадзеевiч з юннатамi вырошчваў фантастычны касмiчны глабулус. Ужо хутка павiнны быць вынiкi.
Дзесьцi там займалiся сваiмi таямнiчымi цёмнымi справамi Кныш i Бурмiла.
А мы нiчога не ведалi i не бачылi. Бо не маглi i нос з двара вытыркнуць. А як ты будзеш лавiць шпiёнаў, седзячы дома? Нiяк.
Адзiн толькi раз Ява прыбег да мяне задыханы, усхваляваны, чырвоны.
- Гайда! Хутчэй!
- Што такое?
- Толькi што - на свае вочы бачыў - Кнышыха з хаты выйшла, Кнышу сказала: "Ану, iдзi толькi на вулiцу вызiрнi, цi няма каго, i фортку зашчапi. А то як пабачаць тыя злыднi, спасу не будзе". I Кныш пайшоў, i вызiрнуў, i зашчапiў. I яны пайшлi ў хату i замкнулiся.
- Ну i што?
- Як "што?"! Галава! Можа, яны шпiёнскiя грошы будуць хаваць або па радыё будуць перадаваць нешта... шпiёнскае.
- Ну-у?!
- Вось табе i "ну"! Гайда, пералезем праз Вялiкую кiтайскую, а тады ў гарох, што каля хаты, адтуль праз акно ўсё будзе вiдаць.
- Гайда!
Праз хвiлiну мы ўжо шкрэблiся на высачэзны паркан, што раздзяляў Яваў двор ад Кнышоўскага. Гэты трохметровы паркан мы празвалi Вялiкай кiтайскай сцяной. I ведаеце чаму ўзвялi Кнышы гэтую сцяну? Праз грушу-дзiчку. Якраз на мяжы расла ў Кнышоў дзiчка i цягнула адну галiну на тэрыторыю Рэняў. I з той галiны грушы, вядома, падалi да суседзяў. Iх, звычайна, вярталi назад, але часам свiння якую-небудзь паданку i схрумае - хiба ўсочыш. Так праз тыя гнiлушкi, якiя i добрага слова няварты, Кнышы i збуда
I22
валi Вялiкую кiтайскую сцяну. А дзiчка, як на тое, усохла.
Не любiлi мы Кнышоў. Нават незалежна ад iх шпiёнскай дзейнасцi. Проста так не любiлi. Несiмпатычныя яны нейкiя былi.
Кнышыха - шыракаплечая, кашчавая i хоць i тоўстая, але нейкая квадратная. Вочы маленькiя, як дзюрачкi ў гузiках, а нос, або, як гаварыў трактарыст Грыць Кучарэнка, "румпель", вялiзны i падобны на сякеру.
У Кныша, наадварот, нос быў маленькi, якдулька. Затое валасаты, аброслы быў Кныш страшна. Рукi, ногi, плечы, грудзi, спiна - усё было пакрыта густымi рудымi валаскамi, цвёрдымi, як дрот. Нават у вушы было напiхана столькi валасiн, што яны тырчалi, як клочча (дзiўна, як гэта даходзiлi да Кныша гукi, не заблытвалiся). I з носа тырчала таксама, i на пераноссi расло, i нават на кончыку носа.
Акрамя таго, быў Кныш нейкi мокры - як шэрая сцяна ў пограбе. Рукi заўсёды мокрыя, шыя мокрая, твар мокры. Неяк ён узяў мяне за плячо сваёй мокрай i халоднай, як у мерцвяка, рукой, я ажно ўздрыгнуў. Бр-р!
I яшчэ - калi Кныш смяяўся, нос у яго дрыжаў i скура на лобе дрыжала (не моршчылася, а менавiта дрыжала). I гэта было вельмi непрыемна. Хацелася адвярнуцца i не глядзець. Жылi Кнышы ўдваiх, дзяцей у iх не было. I сваякоў, здаецца, таксама.
У калгасе працаваў адзiн Кныш. Кнышыха прыкiдвалася вельмi хворай. Хвароба ў яе была невылечная i вельмi таямнiчая. Яна шэптам расказвала пра яе бабам, закочвала ўверх вочы i прыгаворвала: "Ох, якая ж я, жанчынкi, хворанькая!"
Аднак тая таямнiчая хвароба не перашкаджала ёй кожны дзень валачы на рынак важкiя кашы.
Святкавалi Кнышы заўсёды толькi ўдваiх. Нiкога да сябе не запрашалi. Да iх нiхто не хадзiў, i яны нi да кога. Дужа былi скнарлiвыя i баялiся, каб хто-небудзь не пабачыў, што ў iх у хаце ёсць. На людзях увесь час прыбяднялiся.
- Ды я ж такi голы! - гаварыў Кныш. - З хлеба на ваду перабiваюся. Нават на зiму нiчога не назапасiў.
А мiж тым Кнышыха, iдучы на рынак, ажно згiналася пад кашамi. I глякi з малаком вытыркалiся адтуль, як гарматы з танкавай вежы, - карова ў Кнышоў была самая лепшая на вёсцы.
Я неяк чуў, як бабы гаварылi пра тую карову:
- Ох ужо й малако ў гэтай каровы! Ну, як смалец! Хоць нажом рэж!
- Ага! А што ты хочаш, калi яна яе хлебам кормiць. Кожны дзень цягне з горада сетку. А ў той сетцы, думаеш, што? Адны булкi. Кармiла б я сваю Лыску так, дык i яна смятанай даiлася б.
- Але ж! А на рынку, бачыла я, прадае рэдзенькае, ажно сiняе. Напалову, не менш, разбаўляе.
- I куды тая мiлiцыя глядзiць!
А неяк увечары, прысмеркам, прыязджалi да iх нейкiя двое на матацыкле з каляскай, нагрузiлi нешта ў каляску i адразу ж паехалi. I потым яшчэ двойчы прыязджалi i таксама поначы.
А неяк каля чайнай Кныш, якi набраўся як жаба бруду, прагаварыўся ў гурце п'янiц.
- Не баюся я вашага Шапку... Якi ён Шапка? Нагавiцы ён, а не Шапка. Ён у мяне вось тут во, - Кныш паказаў сцiснуты кулак. - Я ўжо напiсаў куды трэба. Хутка вашаму Шапку дадуць па ш-шапцы... Гы-гы-гы!
Старшыня нашага калгаса, Iван Iванавiч Шапка, быў вельмi добры гаспадар, i ўсе яго любiлi. Усе, акрамя лайдакоў ды п'янiц, таму што спуску iм не даваў. I Кныш увесь час пiсаў на Шапку скаргi. Прычым пiсаў так, каб гэта ўсе людзi бачылi. Расчыняў вароты, выносiў у двор стол, садзiўся i, як школьнiк, нахiлiўшы галаву i высалапiўшы язык, крэмзаў нешта на паперы.
- О, зноў пiша нейкую дрэнь, - насмешлiва казаў дзед Варава.
Скаргi Кныша, вядома, старшынi не прыносiлi шкоды. Але ў людзей цёмных выклiкалi да Кныша павагу i нават страх - калi чалавек пiша, значыць, сiлу мае.
Паверыць у тое, што ён шпiён, было не вельмi цяжка.
Мы пералезлi цераз паркан, асцярожненька, прыгнуўшыся, уздзёрлiся на арэшыну i вось ужо пiльна ўглядаемся праз акно ў хату. Было цёмна, i мы не адразу разглядзелi, што там робiцца. Нарэшце ўбачылi, што Кнышы сядзяць за сталом з лыжкамi ў руках i, зладзейкавата пазiраючы на акно, нешта ядуць. Мы здзiўлена паглядзелi адзiн на аднаго. Кнышы елi... торт. Бiсквiтны гарадскi торт з арэхамi i крэмавымi i шакаладнымi ружамi. Елi торт вялiкiмi лыжкамi, як боршч цi кашу. Елi ўпотай, хаваючыся ад людзей, як зладзеi. Елi спяшаючыся, мабыць, з гучным чмяканнем (акно было зачынена, i мы не чулi), а можа, нават рохкаючы. Раты ў абаiх былi залеплены крэмам, а ў Кнышыхi крэм быў i на "румпелi".
