Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке) - Нестайко Всеволод Зиновьевич (читать книги без TXT) 📗

Я не верыў у рэальнасць гэтай справы.

Але на другi дзень пасля ад'езду бацькоў у Кiеў Ява прыбег да мяне белы, як смятана, ледзь дыхаючы.

- Хутчэй... хутчэй... хутчэй...

Я ўжо думаў - цi пажар, цi землетрасенне, цi футбол па тэлевiзары перадаюць. Я сама што вядро цягнуў з калодзежа. Да палавiны выцягнуў. I вядро, калi ён прыбег, шубоўснула назад.

- Што такое?

- Гайда хутчэй! Яны iдуць у плаўнi. Вось зараз. Сам чуў размову. Кныш кажа: "Штосьцi доўга няма справы. Прысохла. Ерунда атрымлiваецца". А Бурмiла: "Так-так, трэба канчаць, паедзем сягоння, я ж невiнаваты, што прастудзiўся. Захварэў..." А Кныш: "Дык я зайду да цябе праз паўгадзiны, i паедзем..." Хутчэй, Паўлуша! Я адчуваю, нешта будзе! Гайда, ну!

Ён гаварыў так горача i пераконлiва, што маё вядро, запоўненае вадой напалавiну, здаецца, само выскачыла з калодзежа, iмгненна апынулася на ганку, а мы з Явам, як выстраленыя з рагаткi, памчалiся па вулiцы.

РАЗДЗЕЛ XI

Трагедыя ў кукурузе. I хто б, вы думаеце, нас выратаваў?..

Нам не давялося доўга сядзець у карчах каля Бурмiлавай хаты. Не прайшло i дзвюх хвiлiн, як з форткi выйшаў Кныш, а за iм Бурмiла з мяшком за плячамi.

Хата Бурмiлы стаяла за школай, на ўскраiне вёскi. Адразу за ёй пачыналася вялiкае кукурузнае поле. Мiма яго вiлася палявая сцяжына.

Кныш i Бурмiла пайшлi па сцежцы, а мы з Явам - па кукурузе. Не прайшлi i сто метраў, як Кныш раптам спынiўся i, чуем, кажа:

- Слухай, здаецца, да нас нейкiя пацаны прычапiлiся.

- Дзе? Хай iх халера! - здзiўлена прагудзеў Бурмiла.

- Ды вунь там, у кукурузе.

- Ану, iдзём напрасткi праз кукурузу. Праверым.

Мы з Явам гэпнулiся на зямлю i, як зайцы, на карачках шуснулi ў глыб кукурузы.

Шорсткае лiсце па-здраднiцку шапацела навокал. I не здагадаешся, цi гэта ад ветру, цi нехта iдзе. Здавалася, Кныш i Бурмiла ўжо над галавой. Вось-вось наступяць i раздавяць цябе, як жука.

Адчуваючы ў жываце агiднае "ой-ой-ой", я бег на карачках усё далей i далей. I калi ўжо зусiм паабдзiраў каленi, спынiўся i прыпаў, цяжка дыхаючы, да зямлi. "Больш не магу! Няхай наступаюць!" Але нiхто на мяне не наступiў. Я паляжаў трохi, прыслухваючыся.

Ш-шу-шу... шрх-хр... шшшу...

Увесь час, без перапынку, шапацiць навокал.

I не чуваць у гэтым шапаценнi нi Кныша, нi Бурмiлы, нi майго сябра. А каб убачыць - i марыць няма пра што. Далей свайго носа нiчога не ўбачыш суцэльная сцяна з кукурузных лiсцяў. Ох i густая ж кукуруза, як джунглi!

Паляжаў я яшчэ трошкi, вушы наставiў. Нiчога. Нiчагусенькi. Дзе ж Ява? Мы ж нiбыта разам беглi.

- Ява! - шапчу я нарэшце.

Анi-нi.

- Ява! - шапчу ўжо трохi мацней.

Кiнуўся я ў адзiн бок, у другi.

- Ява! - крычу я голасна. Чорт яго бяры! Кныша i Бурмiлу мы ўжо ўсё роўна праваронiлi - гэта факт. Яны ўжо ого-го як далёка.

- Ява! - крычу я з усiх сiл, - Ява! Агу! Дзе ты?

- Цыць! - чую нарэшце таямнiчы голас Явы. - Цiшэй!

- Ды што "цiшэй"! - крычу я. - Iх ужо даўно няма! А я нiчога не бачу ў гэтым гушчары. Не ведаю, у якi бок iсцi. Паўзi сюды.

Ява трошкi памаўчаў, потым кажа:

- Паўзi ты сюды!

Папоўз я на Яваў голас.

Поўз-поўз - няма Явы.

- Ява, - клiчу нарэшце.

- Агу! - чуецца далёка злева (а было ж у правым баку).

- Ява! - раззлавана крычу я. - Куды ты папоўз, хай цябе! Не туды ты паўзеш!

- Гэта ты, - крычыць ён, - гэта ты не туды паўзеш! Я паўзу правiльна.

- Ды ну цябе! Паўзi сюды.

- Гэта ты сюды паўзi!

Вось так, пераклiкаючыся, мы пачалi зiгзагамi падпаўзаць адзiн да аднаго. Нарэшце я з маху носам у Явавы нагавiцы ўткнуўся.

- Цьфу!

Яшчэ трошкi - i мы б размiнулiся.

Селi, аддыхваемся.

- Раскрычаўся! З табой толькi шпiёнаў i лавiць! - цэдзiць праз зубы Ява. З табой толькi гаршкi ў печы лавiць, а не шпiёнаў!

- Якi смелы! Чаго ж ты драпануў? Скажы дзякуй, што яны яшчэ не падушылi нас, як мышэй...

Ява адразу падскочыў.

- Пайшлi. Пайшлi хутчэй на дарогу. Можа, яшчэ i паспеем. У рэшце рэшт я ведаю, дзе iх трэба шукаць.

I Ява бадзёра рвануўся наперад. Я - за iм. Не звяртаючы ўвагi на боль у нагах, мы iшлi вельмi хутка, нават беглi. Кукурузнае лiсце хлёстала нас па шчоках, лезла ў вочы, абдзiрала рукi.

Iсцi рабiлася ўсё цяжэй.

- Ява, - сказаў я, цяжка дыхаючы, - нешта мы доўга iдзём.

Ява маўчаў.

- Ява, - сказаў я, дыхаючы яшчэ цяжэй, - дзе дарога?

Ява маўчаў.

- Ява, - сказаў я, задыхаючыся, - мы не туды iдзём.

Ява спынiўся:

- Давай адпачнём.

Мы селi на зямлю.

- Ты ведаеш, якiя гэтыя кукурузныя масiвы, на колькi яны кiламетраў цягнуцца? - сказаў Ява. - Калi не туды пойдзеш, можна iсцi два днi - i не дойдзеш. Зусiм заблудзiцца можна.

- Што? Што ты вярзеш? - сказаў я, адчуваючы, як ледзянее маё сэрца. Кукуруза не лес i не плаўнi, у кукурузе нельга заблудзiцца. Уставай, пайшлi.

Мы ўжо не думалi пра Кныша з Бурмiлам, мы думалi толькi пра тое, як выбiцца з гэтага жахлiвага кукурузнага палону.

Праз паўгадзiны мы зноў селi адпачыць.

I раптам у мяне ўзнiкла iдэя.

- Ява, - кажу, - а што, калi залезцi i паглядзець, куды iсцi.

- Залезцi? Гэта табе што - дрэва? Гэта ж кукуруза. Злак. Не чуў я, каб людзi на злакi лазiлi.

- Ну дык i што, - кажу я. - Глянь, якое тоўстае! Як бамбук! Можа, утрымае.

- Ну, дык лезь.

- Не, ты лезь. Ты лягчэйшы - у цябе штаны карацейшыя i гузiкаў менш. А я падсаджу.

Ява махнуў рукой:

- Ну, давай паспрабуем.

Мы выбралi самую высокую i тоўстую кукурузiну, я павярнуўся да яе спiною, сашчапiў пальцы, каб вытрымаць Яву, калi ён стане на iх нагой, i сказаў:

- Ты больш на мяне абапiрайся, а за кукурузiну толькi трымайся.

- Добра, добра, - сказаў Ява i, крэкчучы, пачаў лезцi на мяне. Вось ужо каленам на плячо стаў, абапёрся рукамi аб галаву. - Ой! - чаравiкам за нос зачапiўся. Але я маўчу, трываю. Чаравiк давiць мне на плячо, ключыцу ламае. Я пачынаю хiстацца, каленi трымцяць, падгiнаюцца, падгiнаюцца...

- Ява! - крычу. - Хутчэй глядзi, я падаю.

I... вось затрашчала i зашумела, - нiбыта бомба ў кукурузу ўпала.

Я ляжу, уткнуўшыся носам у зямлю. У роце - пясок, у вушах - пясок, вочы зацярушаныя. Адплёўваюся, працiраю вочы i гукаю:

- Ява, дзе ты? Ты жывы?

- Жы... апчхi!.. вы! - i з груды патрушчанай кукурузы высоўваецца Явава галава.

- Ну, што, - пытаюся, - бачыў?

- Дулю з макам я бачыў. Вярхi самыя пад носам.

Ява ўздыхае.

Я паглядзеў у неба.