Online-knigi.org
online-knigi.org » Книги » Проза » Русская классическая проза » Новая зямля (на белорусском языке) - Колас Якуб Михайлович (бесплатная библиотека электронных книг txt) 📗

Новая зямля (на белорусском языке) - Колас Якуб Михайлович (бесплатная библиотека электронных книг txt) 📗

Тут можно читать бесплатно Новая зямля (на белорусском языке) - Колас Якуб Михайлович (бесплатная библиотека электронных книг txt) 📗. Жанр: Русская классическая проза. Так же Вы можете читать полную версию (весь текст) онлайн без регистрации и SMS на сайте online-knigi.org (Online knigi) или прочесть краткое содержание, предисловие (аннотацию), описание и ознакомиться с отзывами (комментариями) о произведении.
Перейти на страницу:

- А дзе ж глушэц, пан паляўнiчы?

- Вось тут спяваў, панок, учора,

Ды перастаў на маё гора.

Вярыга вочы апускае,

Ляснiчы воўкам пазiрае

I плясь у морду нечакана!

Вось як Вярыга падвёў пана!

- Ну, што ж? натрапiў на такога;

А каб наскочыў на другога,

Сказаць, хоць бы i на Пшавару:

Задаў бы ён там пану жару!

Гавака важна адазваўся;

Абрыцкi толькi аблiзаўся,

А леснiкi зарагаталi

I тым Гаваку падтрымалi.

- Ну, што, панове ягамосцi:

А цi не час ужо i ў госцi?

Абрыцкi погляд ускiдае

I шчыльна люльку накладае.

- Што ж! трэба рушыцца - цямнее:

Якраз злятаюцца, зладзеi!..

Эх, брат, наняўся - як прадаўся!..

Сказаў Мiхал i сам падняўся;

За iм другiя паўставалi

I ў цёмны лес павандравалi.

I разышлiся ва ўсе бокi

Сачыць глушцоў, шукаць iх токi.

Мiхал з дарогi зварачае

I далей, глыбей забiрае.

Вось ён разважлiва спынiўся,

Прыслухаўся i прытаiўся;

Яшчэ павольненька праходзiць,

Дазорчым вокам лес абводзiць.

Стаяць вакол маўклiва хвоi,

Бы служкi ў панскiм дзесь пакоi;

I дрэмлюць чорныя ялiны,

I моўкне ў лесе спеў птушыны,

I толькi дрозд высвiстваў штучна,

Як на кларнеце, мiлагучна;

Ды змоўк i ён, i ўсё знямела.

У небе зорачка нясмела

Над гэтым лесам цемранiстым

Зiрнула вокам прамянiстым.

А лес маўчыць, глухi, таемны.

Мiхал - сам слых, але дарэмны

Вышэй чуллiвых натужэннi:

Нiдзе нi зыку-шарасцення,

I толькi шум, бы кiм насланы,

Бы тыя гулкiя арганы,

Ўвушшу стаiць, грымiць i звонiць

I штось няўцямнае гамонiць.

"Чусь-сю! Чуг-гi!" - дзесь зык падаўся,

Мiхал як бы чаго спужаўся,

I сэрца ў iм мацней забiлась,

I радасць нейкая з'явiлась.

Глушэц чым далей, то ўсё болей

Дзесь на суку за тоўстай хвояй

Рассеўся важна i балбоча,

А як спявае - плюшчыць вочы,

Тады нiчога ён не чуе;

Але не цягам ён такуе,

А робiць часта перарывы,

Тады ўжо чутак ён надзiва,

Тады замры i стой зацяты;

Пачне спяваць - хоць бi з гарматы.

Мiхал стаiць, штось разважае,

Вiдаць, ён месца прымячае,

А кашаль, падла, так i душыць.

Мiхал наш з токаў хоча зрушыць,

Iсцi ў будан той, ды ўнiкае:

Другi глушэц ток зачынае.

Перачакаўшы з паўгадзiны,

Мiхал павольненька, як можна,

Пакiнуў токi; асцярожна

Выходзiць зноў на пуцявiны.

Цяпер на збор i ён шыбуе,

Чагось вясёлы, ног не чуе;

А леснiкi ўжо ўсе у зборы.

Iдзе гаворка сярод бору,

I смех i жарты, нават кпiны.

Агонь бадай да палавiны

Высокiх хвояў дасягае.

Абрыцкi рапарты прымае,

Хто чуў глушца, якiя токi,

Адлегласць мерае на крокi,

А Дземiдовiч люльку смалiць,

Нiяк глушцоў сваiх не хвалiць.

- Няма нiдзе, папрападалi,

А мо за зiму паздыхалi,

Гаворыць ён, рукой махае.

Яму Мiхал напамiнае,

Як летась ён усiм надзiва

Упаляваў зайца шчаслiва,

Калi той здуру памылiўся

I сам у яму завалiўся.

I ўсе смяялiсь, рагаталi

I з тога зайца жартавалi.

- А што ж тут вельмi выпiрацца?

I з-за чаго ўжо так старацца?

Брашы ўсю ноч хоць, як сабака,

Адна i ласка i падзяка.

Мiхал занадта ўжо служака,

А медалёў не начапiлi,

За глупства ў лыжцы б утапiлi.

- Ты праўду кажаш, пан Амброжа,

Ды йначай наш Мiхал не можа:

Натура ўжо яго такая!

I Астахновiч зазначае.

Вясёлы смех i жарты, спорка

Вядзецца доўгая гаворка.

Будан жыве, будан гуторыць,

Аж покi сон усiх не зморыць.

XXIII. ПАНСКАЯ ПАЦЕХА

Якраз пад Вербнiцу ў суботу,

У самы снег i гразь i слоту

Ў будан Мiхал з Алесем пхаўся.

Конь Ножык клыгаў, аступаўся,

Вада пад коламi плюхцела.

- Бадай тут iх нуда паела!

Вязi з гумна для iх салому

I стол цягнi апошнi з дому,

Каб мелi дзе на чым пажэрцi,

Бога не нашага вы чэрцi,

Мiхал паноў кляне i лае;

А ён загад з кватэры мае

Сюды, ў будан, каб смачна спалi

I гора бы паны не зналi,

Завезцi стол, услон, саломы.

"Будуй ты ўсюды iм харомы.

Завошта ж iм, спытаць, пашана?

Навошта Бог трымае пана?

Дзеля таго, каб панавалi

I нашым братам папiхалi?

Цi ласку ў Бога заслужылi,

Каб iх тут песцiлi, тулiлi?..

Эх, брат! усё то - ашуканства!

Калi-нiбудзь iм згiне панства".

I чуў Мiхал нутром, душою

Не мае грунту пад сабою

Вось лад такi на гэтым свеце:

Адны ў пашане, тыя ў смеццi

I век жывуць пад нейкiм страхам,

Ўсе ж выйшлi ў жыцце адным шляхам!

I што ты зробiш? пакарайся

I аднаго гужа трымайся.

Да буданоў ён пад'язджае.

Пад'ехаў, конiка спыняе,

Знiмае стол, услон, салому,

Алеся шле з канём дадому,

А сам агонь тут раскладае,

Салому сушыць, прыбiрае,

Бо заўтра будзе паляванне.

Паны пад вечар прыязджаюць,

Iх на кватэры ўжо чакаюць,

Сюды прыпрэ iх у змярканне.

Пад вечар неба праяснiлась

I ўсё вакол развесялiлась:

"Глядзi - панам i тут шанцуе:

Сама пагода iм слугуе,

I сонца свецiць, стала цiша

Багатым чорт дзяцей калыша",

Мiхал у думках зазначае

I сам з сабою разважае.

I рупiць гэта паляванне,

А заўтра ранкам у свiтанне

Яму падводзiць трэба пана.

Ану ж глушэц неспадзявана

Зляцiць куды цi так зарвецца,

Калi на гэта павядзецца,

А ты свяцi тады вачамi

Перад ляснiчым i панамi.

- А, ты ўжо тут! тырчыць, як паля!

Здароў, як маешся, Мiхале?

- А так i маюсь, ягамосцю!

Не то з усмешкай, не то з злосцю

Мiхал з будана адазваўся,

А Пальчык громка засмяяўся.

- Ты, брат, як пан той у будане.

- А што ты думаеш, васпане?

Хiба не пан? - Мiхал падняўся,

Як пан, у бокi важна ўзяўся

I з панскай мiнай пахаджае,

Па-польску Пальчыка пытае:

- Цо повеш, галган? Цо потшэба?

Я далэм тобе, дурню, хлеба!..

Iдзь до д'ябла! - Пан праўдзiвы!

Са смехам Пальчык адзначае;

Абодвух смехам пашыбае

Спаткання гэты тон жартлiвы.

Праз паўгадзiны ўсе сышлiся.

Цяпер размовы павялiся

Наконт паноў i палявання.

Ох, дасць Ракоўскi залiвання,

Калi панам не пашанцуе

I сам глушца не запалюе;

Так i ўскiпiць, як рак чырвоны,

Такi ён кручаны, шалёны!

Сам вiнават - цябе аблае,

За няма-што з гразёй змяшае.

Ох, i паганая урода,

Прышыбла б дзе яго калода!

Абрыцкi моўчкi дым пускае

Перейти на страницу:

Колас Якуб Михайлович читать все книги автора по порядку

Колас Якуб Михайлович - все книги автора в одном месте читать по порядку полные версии на сайте онлайн библиотеки mir-knigi.info.


Новая зямля (на белорусском языке) отзывы

Отзывы читателей о книге Новая зямля (на белорусском языке), автор: Колас Якуб Михайлович. Читайте комментарии и мнения людей о произведении.


Уважаемые читатели и просто посетители нашей библиотеки! Просим Вас придерживаться определенных правил при комментировании литературных произведений.

  • 1. Просьба отказаться от дискриминационных высказываний. Мы защищаем право наших читателей свободно выражать свою точку зрения. Вместе с тем мы не терпим агрессии. На сайте запрещено оставлять комментарий, который содержит унизительные высказывания или призывы к насилию по отношению к отдельным лицам или группам людей на основании их расы, этнического происхождения, вероисповедания, недееспособности, пола, возраста, статуса ветерана, касты или сексуальной ориентации.
  • 2. Просьба отказаться от оскорблений, угроз и запугиваний.
  • 3. Просьба отказаться от нецензурной лексики.
  • 4. Просьба вести себя максимально корректно как по отношению к авторам, так и по отношению к другим читателям и их комментариям.

Надеемся на Ваше понимание и благоразумие. С уважением, администратор online-knigi.org


Прокомментировать
Подтвердите что вы не робот:*